Communiqué On ne lutte pas contre le terrorisme en limitant la démocratie
Suite aux attentats de Paris, une réaction contre des actes terroristes est bien entendue nécessaire. L’État a l’obligation de garantir à toute personne la protection contre les atteintes à son droit à la vie et au respect de son intégrité physique. Cependant, cela ne peut se faire au détriment des libertés fondamentales inhérentes à tout État démocratique.
Nous estimons que la lutte contre le terrorisme ne peut mener à des décisions précipitées qui sacrifient inutilement nos libertés pour une illusion de sécurité accrue. Or, les mesures que le gouvernement propose sont non seulement problématiques sur le plan des droits démocratiques en donnant, entre autres, d’avantage de compétences au pouvoir exécutif au détriment du législatif et du judiciaire mais elles nous apparaissent, en plus et pour la plupart, redondantes, disproportionnées; voire inefficaces.
L’exécutif prend la relève
Certes il faut une enquête sérieuse sur les personnes suspectées, mais instruire un dossier, infliger une peine ou mettre quelqu’un sous surveillance électronique, est une responsabilité qui ne relève ni du pouvoir exécutif ni d’une administration. Ce sont là les tâches d’un juge. La mise à mal du principe de séparation des pouvoirs nous inquiète et n’est pas le reflet d’une démocratie saine.
Entraves majeures aux droits fondamentaux
Certaines des 18 mesures entravent les droits fondamentaux.
La prolongation de la privation de liberté de 24 à 72 heures ne peut être faite sans changer la Constitution. Or, la Constitution n’est pas un texte que l’on peut bricoler à la légère. Garder un suspect – présumé innocent – pendant trois jours au commissariat est un délai extrêmement long. Seul un juge d’instruction doit pouvoir examiner la nécessité d’une détention prolongée au-delà de 24h. Il a d’ailleurs déjà la possibilité de prendre une ordonnance de prolongation du délai de garde à vue de 24h à 48h. Au vu de la rareté du recours à ce délai de 48h, sa prolongation ne semble avoir aucune utilité.
La possibilité de perquisitionner la nuit porte atteinte à la vie privée non seulement du suspect -présumé innocent – mais également à celle de sa famille et de ses enfants pour qui cela peut constituer une expérience traumatisante. La nécessité de cette mesure reste d’autant plus à prouver que les perquisitions de nuit sont déjà largement utilisées, soit sur base du flagrant délit, soit en matière de stupéfiants, soit encore sur base du consentement des personnes concernées.
Contrôle massif
Plusieurs mesures (Passenger Name Record, enregistrement des plaques minéralogiques, cartes de GSM prépayées) permettent de contrôler massivement la population. Le gouvernement semble persuadé que la quantité d’information récoltée est plus importante que la qualité de l’information récoltée. Il risque ainsi mettre sous surveillance l’ensemble de la population, plutôt que de concentrer les contrôles sur ceux qui posent de vraies questions de sécurité. Contrôler tout le monde est absurde, inefficace et contreproductif. Trop d’information tue l’information. Au-delà des 18 mesures, nous constatons que d’autres dispositions sont prises en parallèle. Sous prétexte de « lutter contre le terrorisme », le gouvernement a interdit toute une série de manifestations et a annoncé de faire un screening de tous les candidats-réfugiés et de contrôler toutes les maisons de Molenbeek.
Nous nous inquiétons de la politique ultra-sécuritaire qui se met en place sous nos yeux.
Nous abhorrons le terrorisme de Daesh mais nous nous opposons tout aussi vigoureusement au démantèlement des droits fondamentaux au nom de la lutte contre des terroristes pour qui ce démantèlement constituerait une véritable victoire.
Nous pensons également que parallèlement à l’utilisation légitime de mesures répressives efficaces, proportionnées et respectueuses des droits humains, il est également plus que temps de mettre en place, des mesures structurelles dans le domaine de l’enseignement, de la culture, de l’emploi. Une société plus juste et solidaire constitue également un rempart contre la montée du terrorisme.
Jeudi 10 décembre 2015
http://www.liguedh.be/toutes-les-activites-de-la-ligue/2460?task=view
Ligue des droits de l’Homme, Syndicat des Avocats pour la Démocratie, Progress Lawyers Network, CNAPD, Vrede, Bruxelles Laïque, Campagne Stop Répression, Liga voor mensenrechten, CSC-BHV, Centrale générale de la FGTB, Liga voor mensenrechten, Climate Express, FGTB Métallurgistes Wallonie Bruxelles, CNE, MRAX et CADTM.
De strijd tegen het terrorisme mag nietgevoerd
worden door de democratie in te perken
Na de aanslagen in Parijs is een reactie tegen terroristische daden uiteraard noodzakelijk. De overheid heeft de verplichting om de burgers te beschermen tegen inbreuken op het recht op leven en de fysieke integriteit. Dit mag echter niet gebeuren ten nadele van de fundamentele rechten en vrijheden, die essentieel zijn voor de democratie.
Wij zijn van oordeel dat de strijd tegen het terrorisme niet mag leiden tot overhaaste beslissingen die onze vrijheden opofferen voor de illusie van toenemende veiligheid. De maatregelen die de regering voorstelt zijn niet alleen problematisch op het vlak van de democratische rechten – onder andere door bevoegdheden van de rechterlijke en wetgevende macht over te hevelen naar de uitvoerende macht – maar ze lijken ons ook voor het merendeel overtollig, disproportioneel en inefficiënt.
De uitvoerende macht neemt het voortouw
Uiteraard moet er een grondig onderzoek gebeuren naar verdachte personen, maar het aansturen van dat onderzoek, het opleggen van een straf, of iemand onder elektronisch toezicht plaatsen, is een bevoegdheid die niet toekomt aan de uitvoerende macht of aan een administratie. Dat is de verantwoordelijkheid van een rechter. De inbreuk op de scheiding der machten verontrust ons en past niet in een democratische samenleving.
Ernstige inbreuken op de fundamentele rechten
Sommige van de 18 maatregelen van de regering ondergraven de fundamentele rechten.
De verlenging van de voorlopige hechtenis van 24 naar 72 uren kan niet gebeuren zonder de Grondwet aan te passen. De Grondwet is geen tekst die men lichtvaardig kan wijzigen. Drie dagen in hechtenis zitten is een lange periode voor een verdachte die vermoed wordt onschuldig te zijn. Enkel een onderzoeksrechter moet de noodzaak van zo’n verlenging kunnen beoordelen. Voor deze laatste is het trouwens nu al mogelijk om een voorlopige hechtenis te verlengen van 24 tot 48u. Aangezien dit bijna nooit gebeurt lijkt het optrekken van de grens tot 72u onnodig.
De mogelijkheid om nachtelijke huiszoekingen uit te voeren doet afbreuk aan het privéleven. Dit is niet alleen het geval voor de verdachte – die vermoed wordt onschuldig te zijn – maar ook voor zijn familie en kinderen, voor wie zo’n huiszoeking een traumatische ervaring kan betekenen. De noodzaak van deze maatregel valt te betwijfelen, aangezien er nu al regelmatig nachtelijke huiszoekingen plaatsvinden, ofwel omwille van betrapping op heterdaad, bij drugsdelicten, of als de betrokken personen hun toestemming geven.
Massale controle
Verschillende maatregelen zijn van toepassing op heel de bevolking en kunnen leiden tot een massale controle (passagiersregistratie, nummerplaatherkenning, verbod op anonieme prepaidkaarten). De regering lijkt ervan overtuigd dat de kwantiteit aan verzamelde gegevens belangrijker is dan de kwaliteit van die informatie. Op die manier dreigt ze de hele bevolking onder toezicht plaatsen, in plaats van de controles te focussen op diegenen die een echt gevaar betekenen. Iedereen controleren is absurd, inefficiënt en contraproductief. Teveel informatie doodt de informatie.
Bovendien stellen wij vast dat de regering in de praktijk nu al verregaande maatregelen neemt, parallel aan de 18 voorstellen. Onder het mom van de « strijd tegen het terrorisme » heeft de regering een heel aantal betogingen verboden. Ze heeft ook aangekondigd om alle kandidaat-vluchtelingen te screenen en alle woningen in Molenbeek te controleren.
Wij zijn verontrust door het ultraveiligheidsbeleid dat voor onze ogen wordt geïnstalleerd.
Wij verafschuwen het terrorisme van IS, maar wij verzetten ons eveneens tegen de ontmanteling van de democratische rechten in naam van de strijd tegen de terroristen, voor wie deze ontmanteling een echte overwinning zou betekenen.
Wij zijn tot slot van oordeel dat naast het legitieme gebruik van repressiemaatregelen – in de mate dat ze efficiënt en proportioneel zijn en de grondrechten respecteren – het absoluut nodig is om structurele maatregelen in te voeren op het vlak van onderwijs, cultuur en tewerkstelling. Een meer rechtvaardige en solidaire samenleving is eveneens een dam tegen de opkomst van extremisme en terrorisme.
Vous devez être connecté pour poster un commentaire.